Onze gasten waren Luc Stultiens (Tweede Kamerlid voor GroenLinks/PvdA), Alexander de Roo (denktank basisinkomen), Guido van Vulpen (wethouder in Wageningen) en Eveline Vink (wethouder in Renkum).
Bestaanszekerheid was één van de grote thema’s van de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Het kabinet dat daarna is gevormd zegt bestaanszekerheid hoog op de agenda te hebben staan en op te komen voor de gewone, werkende Nederlander. Uit het gevoerde beleid blijkt dit echter niet.
Luc Stultiens trapte af vanuit zijn specialiteit: belastingen en toeslagen. De toeslagenaffaire heeft laten zijn dat het huidige stelsel niet werkt. Het is gebaseerd op wantrouwen, wat er voor zorgt dat lang niet iedereen die recht heeft op (financiële) ondersteuning dat ook aanvraagt. Daarnaast zijn er volgens Luc ook teveel regelingen, die lang niet allemaal effectief zijn. Het huidige belastingstelsel zorgt er daarnaast voor dat er een veelheid aan toeslagen nodig zijn, omdat de belastingdruk niet goed verdeeld is. Luc betoogde dat er een eenvoudiger stelsel moet komen met minder toeslagen.
De stap naar Alexander was vervolgens makkelijk gemaakt. Alexander hield een vurig pleidooi voor een basisinkomen voor alle Nederlanders. Het basisinkomen heeft verschillende voordelen en geeft mensen vooral financiële zekerheid en vrijheid. Bovendien is een basisinkomen voor alle Nederlanders ook financieel haalbaar. Alexander vertelde hoe er steeds positiever tegen een basisinkomen aan wordt gekeken en hoe hij met verschillende politieke partijen daarover spreekt.
Met Guido en Eveline gingen we in op de bestaanszekerheid op gemeentelijke niveau. De gemeente staat het dichtst bij de burger en kan veel voor de burger betekenen, al maken de huidige wettelijke regels (zoals de Participatiewet) dat niet altijd makkelijk. Guido vertelde uitgebreid over het maatschappelijk meedoen budget dat hij in Wageningen heeft opgezet. De regeling biedt inwoners van Wageningen de mogelijkheid om een aanvullende vergoeding te ontvangen om al hun kosten te kunnen voldoen. Eveline legde uit dat financiële stress voor allerlei problemen bij mensen zorgt. Door die financiële stress weg te nemen, kunnen mensen weer een bestaan op bouwen.
Tussen de gasten en de aanwezigen ontstond een levendige discussie over diverse aspecten van bestaanszekerheid. Zo ging het onder meer over de relatie tussen bestaanszekerheid en kansengelijkheid, waarbij de erfbelasting ter sprake kwam. Ook ging het over schuldenproblematiek en de industrie die daar omheen is ontstaan. Verder kwam uiteraard wonen en de situatie op de woningmarkt aan de orde. De Gelderse Statenleden gingen ook nog in op de (beperktere) rol van de provincie in het creëren van bestaanszekerheid.
De bijeenkomst gaf de aanwezigen inspiratie voor de verkiezingsprogramma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. Daarnaast gaf het Luc Gelderse aanmoediging om zich landelijk hard te maken voor maatregelen die bestaanszekerheid vergroten en de eerste stappen voor een basisinkomen te zetten.