Inspirerende sprekers leidde de avond in met hun eigen drijfveren en pleidooien. Zo gaf Wily Erinkveld, melkveehouder en eigenaar van de Melktap, over zijn wijze van boeren, gecombineerd met een horeca- en vrijetijdslocatie. Zoals hij zelf aangaf, een traditionele boer, die wel zijn inzet toont op zo min mogelijk impact te hebben op het milieu. En met een opvolger voor zijn bedrijf.  

Inge Vleemingh, boer en lid van Caring Farmers, boert juist op een nieuwe manier. Een manier die juist meer doet denken aan het systeem voor de opschalingen en intensivering van de sector. Een gemengd bedrijf waar haar 300 varkens zoveel als mogelijk buiten lopen, ze maakt gebruik van een oud, robuust ras en ook de akkerbouw zijn vooral de ouderwetse gewassen waar maaibeleid voldoende voor is. Ze verkoopt haar producten vooral in de regio en maakt gebruik van vrijwilligers.

Als laatste pleitte Patrick Deckers, voorzitter van Caring Docters, voor een voedseltransitie waarin de boer de dokter van de toekomst wordt.  

In mijn deelname in het panel wat hierop volgde, gaf ik mijn visie weer. Als eerste: het zijn politieke keuzes geweest waardoor we staan waar we nu staan. Als het gaat om de stikstofcrisis en de problematiek van pesticidegebruik. Dit is niet toe te wijzen aan individuele boeren, die voor het overgrote deel binnen de huidige wet- en regelgeving opereren. Mansholt heeft na de oorlog de richting ingezet naar opschaling en intensivering. In die tijd van honger was dat een logische insteek, maar deze inzet is te ver doorgezet. Het zou mooi zijn als we een nieuwe richting inslaan, waarbij kwantiteit en intensivering geen doelen op zich worden, maar we op een andere manier naar het systeem gaan kijken, naar reële alternatieven, die wel standhouden in Nederland. Waarbij ook gezondheid, milieu en natuur weer een centrale rol gaan spelen.

Dat betekent ook meer boeren en dat we ervoor zorgen dat zij een goede boterham kunnen verdienen, maar wel extensiever, biologisch en natuurinclusief. Daarbij is er ook voor de akkerbouw en het gemengde bedrijf veel winst te behalen, door in te zetten in bijvoorbeeld strokenteelt, andere robuustere gewassen, innovaties waar kan en daardoor minder gebruik van pesticides. Maar ook door in te zetten op die kringloop en de korte ketens, waarmee we ervoor zorgen dat we voedsel niet onnodig hoeven te vervoeren.  

Daarvoor is het nodig dat we als provincie Gelderland met extra beleid en subsidies het mogelijk maken, want je moet als overheid dan ook wat te bieden hebben. Een zo’n voorbeeld is door in te zetten op grondbeleid, waarbij wisselgronden mogelijk zijn of extra subsidie voor natuurinclusief boeren en aanleg van landschapselementen. Het is namelijk de verantwoordelijkheid van de politiek om dat mogelijk te maken, die omschakeling in te zetten. Dat moeten we doen in gesprek met boeren zodat we ook weten wat écht werkt.

Maar we hebben ook echt nog een grote vertrouwenskloof te dichten tussen boer en politiek. En ik snap dat ook, als je kijkt naar de afgelopen jaren, afschaffing melkquotum met alle gevolgen van dien, de PAS-melders, en de wisselende uitkoopregelingen.

Ik zat in het panel om vanuit de provincie GL mijn visie te geven, maar ik zat er vooral ook om te luisteren. Ik hoorde dat de boeren die aanwezig waren best wel willen meegaan met de tijd, innoveren of omschakelen, maar wel het vertrouwen missen dat het goed komt, dat zij kunnen vertrouwen op de overheid. Zo werd de angst uitgesproken dat men met onrendabele bedrijven komt te zitten als er nu dieren worden ingeleverd die daarna niet meer extra gehouden mogen worden.  

Daarnaast kwam ook een duidelijke reactie op hoe de verandering wel in te zetten: geef het tijd en zet in op innovatie in de breedste zin van het woord. Van technologie naar nieuwe vormen van landbouw. En daar past ook de extensivering in, biologisch, of inzetten op marketing en korte ketens, een verhaal neerzetten waar het voedsel vandaan komt. De boerderij open te stellen voor geïnteresseerden, vrijwilligers te werven. Ook dit soort initiatieven werden gezien als een vorm van innoveren.  

Kortom, een interessante avond met een mooie dialoog waar het soms wel schuurt en er verschillende beelden gedeeld werden.