Zelden zagen wij zo’n sterk staaltje van kapitaalvernietiging als bij het plan van verkeersminister Schultz om de A15 met de A12 te verbinden via een snelweg met een brug over het Pannerdensch Kanaal. De wens van de grootst mogelijke meerderheid van de Tweede Kamer (74 zetels) en een aanzienlijk deel van de bevolking om op zijn minst een serieus onderzoek te doen naar de mogelijkheid van een tunnel om de natuur te ontzien wordt daarmee genegeerd. Op 15 februari geeft de Tweede Kamer haar oordeel over de plannen.
Vooropgesteld: van GroenLinks hoeft die hele verbindingsweg er niet te komen. Decennialang extra asfalt aanleggen heeft er niet toe geleid dat de bereikbaarheid ergens langer dan een paar jaar verbeterde: mensen passen hun rijgedrag nu eenmaal aan op de beschikbare capaciteit. Ze pakken dan sneller de auto en gaan verder van hun werk wonen. Dat zal in de regio rond Arnhem en Nijmegen niet anders zijn. Wij zien meer in een mix van uitstekend openbaar vervoer, veel meer mogelijkheden voor thuiswerk en flexibele werktijden en kilometerbeprijzing om de spits te ontlasten. Cijfers van planbureaus als het CPB en het PBL bevestigen steevast dat zulke maatregelen beter werken dan extra asfalt. Bovendien worden natuur en leefomgeving zo gespaard.
Maar GroenLinks kan ook tellen. Vooralsnog kiest de meerderheid in de Tweede Kamer en Provinciale Staten van Gelderland niet voor dit type beleid. Er moet geasfalteerd worden! Zo ook in de Overbetuwe en de Liemers. Naast het extra verkeer en de extra uitstoot van broeikasgassen, schaadt dit de leefbaarheid van de dorpen rond het geplande tracé en het prachtige uiterwaardenlandschap bij het Pannerdensch Kanaal.
Om met de dorpen te beginnen: Geen Nederlander zit natuurlijk te wachten op de herrie en ongezonde lucht van een nieuwe snelweg in de buurt. Omdat minister Schultz in het regeerakkoord afsprak jaarlijks tientallen miljoenen te bezuinigen op manieren om nieuwe wegen nog een beetje netjes weg te moffelen, valt het ergste te vrezen voor inwoners van Bemmel, Boerenhoek, Groessen, Duiven of Zevenaar.
Dan de kwestie of er een brug of een tunnel zou moeten komen. In 1997 werd het besluit genomen om het beschermde natuurgebied rond het Pannerdensch Kanaal bij de aanleg van de Betuwelijn te ontzien via een tunnel. Daarbij woog niet alleen de pracht van het landschap en de waarde voor de vele mensen die er recreëren zwaar, maar ook de juridische realiteit. We hebben in Nederland (en Europa) afgesproken waardevolle natuur alleen aan te tasten als het echt niet anders kan. Terecht werd een tunnel als een reëel alternatief gezien.
Hoe bizar is het dan om vijftien jaar later zo’n mooi natuurgebied alsnog te vernielen door er een snelweg via een brug doorheen te trekken? Los van de vraag of je zo’n verbinding wenst of niet, is dat op die manier kapitaalvernietiging, doodzonde van de natuur en juridisch hoog onverstandig omdat er een flinke kans is dat de rechter een dergelijke variant niet zal accepteren. Niet voor niets wees de gezaghebbende Commissie voor de Milieu Effect Rapportage er in november nog op, dat de minister de tunneloptie te vroeg af schreef. De commissie betwijfelde of het kostenverschil tussen een brug en een tunnel echt zo groot is als Schultz beweert. Toch legde zij dit advies naast zich neer. Zo zou goedkoop wel eens duurkoop kunnen blijken te zijn.
Los van regeringspartijen CDA en VVD en hun gedoogpartner PVV willen alle partijen in de Tweede Kamer de optie voor een tunnel beter onderzocht zien. Een motie van die strekking sneuvelde vlak voor de kerst. Het zou respect afdwingen als de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede Kamer oog zou hebben voor de wensen van grootst mogelijke minderheid en een fatsoenlijk onderzoek naar de tunnel er alsnog zou komen. Ter inspiratie kunnen CDA-volksvertegenwoordigers even kijken op bladzijde 14 van hun nieuwe politieke uitgangspunten. Daar staat: “We hebben de natuur geërfd van onze (voor)ouders en te leen van de generaties die na ons komen”. Hopelijk blijken die wijze woorden geen papieren tijger.
Ineke van Gent, Tweede Kamerlid GroenLinks
Wouter van Eck, Fractievoorzitter GroenLinks Provinciale Staten