Op 4 april 2012 heeft de Statenfractie een werkbezoek gebracht aan Renkum en omgeving. Ze bracht een bezoek aan de Beken waar een korte uitleg gegeven werd over het Renkums Beekdal gevolgd door een rondleiding. Daarna werd er naar de Norske Skog gegaan waar ze ontvangen en rondgeleid werden door een van de initiatiefnemers, Harm Luismans van Valleivis, een verantwoorde en duurzame viskwekerij. Tegen de avond vond er een bijeenkomst plaats met raadsleden uit Renkum, Rheden, Overbetuwe en Arnhem over een aantal zaken die in de regio spelen, te weten: • PHS-goederenvervoer: veiligheid en beteugelen overlast • Na de stadsregio? • Bedrijventerreinen: duurzame revitalisering • Natuurwet Bleeker en EHS: wat ontbreekt er? • Decentralisatie sociale taken: een visie in samenhang
Bezoek aan Renkums beekdal
Het project Renkums Beekdal is ambitieus (nooit eerder werd een industrieterrein ten gunste van de natuur gesaneerd), is kostbaar (totale project was begroot op € 36 mln) en complex omdat er veel partners (ministeries, provincie, gemeente, bedrijfsleven, waterschap en terreinbeheerders) bij betrokken zijn. Om die reden heeft de Provincie Gelderland als initiatiefnemer van het project al in een vroeg stadium de samenwerking opgebouwd met de betrokkenen.
De uitvoering van het project kent een lange doorlooptijd en bestaat in hoofdzaak uit het verwerven/verplaatsen van de bestaande bedrijven, het slopen van de vrijgekomen gebouwen, het saneren van de gronden en het herinrichten van het voormalige industrieterrein tot een volwaardig onderdeel van het Renkumse Poort. De overheid spande zich in om samen met de huidige bedrijven op het industrieterrein Beukenlaan oplossingen te vinden voor bedrijfsverplaatsing.
In de jaren 1999 en 2000 hebben rijk, provincie, gemeenten en maatschappelijke organisaties intentieverklaringen ondertekend en daarin afgesproken dat alle partijen zich maximaal zullen inzetten voor een integraal herstel van de Zuidwest Veluwe. Concrete maatregelen die o.a. in beeld zijn behelzen: aanleg ecoducten in rijkswegen A12 en A50, afwaarderen verkeersintensiteiten wegen en realisatie van graasweiden op landbouwenclaves.
Het Renkums Beekdal is een van de belangrijkste dalen op de Zuid Veluwe. Het beekdal is meer dan 100.000 jaar geleden gevormd, in de voorlaatste ijstijd, toen smeltwater van landijs dat het Veluwemassief omringde het huidige beekdal naar de Rijn uitschuurde. Het dal heeft een uniek, nu nog zichtbare, oorspronkelijke geomorfologie. Al vroeg werd het beekdal vergraven om het water te kunnen gebruiken voor de landbouw en in later tijd als waterkracht voor watermolens. Met deze watermolens ontstond een vroeg 'industrieterrein' voor de verwerking van graan, raapzaadolie en later papier, uiteindelijk uitmondend in het voormalige industrieterrein Beukenlaan.
In het Renkums Beekdal maakt industrie plaats voor natuur: industrieterrein Beukenlaan wordt een natuurlijk beekdal met hoogteverschillen, beken en natte graslanden. Zo ontstaat een natuurgebied van de Veluwe tot aan de uiterwaarden van de Rijn. Kunst zal onderdeel uitmaken van de nieuwe natuur en brengt het industrieel erfgoed tot leven.
De aannemer is weer gestart met de werkzaamheden in het Renkums Beekdal. De werkwijze is daarbij aangepast op de eventuele aanwezigheid van explosieven. De werkzaamheden lagen stil sinds de zomer van 2011, toen een bom werd gevonden. Hierdoor moesten de werkzaamheden worden aangepast.
De grond wordt nu met gepantserd materiaal laagsgewijs afgegraven onder begeleiding van een explosievendeskundige met een metaaldetector. Een milieukundig begeleider is daarbij aanwezig in verband met mogelijke aanwezigheid van verontreinigingen. Deze graafwerkzaamheden zullen naar verwachting doorlopen tot oktober. Tijdens deze gehele periode wordt grond afgegraven en op het terrein in depots gesorteerd.
Bezoek aan Valleivis bij de Norske Skog
Valleivis werd opgericht door Jeroen Schuphof en Harm Luisman. Harm Luisman gaf ons een rondleiding en vertelde geanimeerd over Valleivis. Valleivis is een verantwoorde viskwekerij die zich wil gaan vestigen bij een papierfabriek in de Food Valley regio. In 2011 zijn ze gestart met een kleine kweekproef met forel. Ze willen voor de zomer een echt kweeksysteem gaan bouwen. Uiteindelijk willen ze meerdere soorten vis kweken, allemaal even verantwoord. Hun vissen zijn zo bijzonder omdat:
Altijd lekker, altijd kwaliteit: hun vissen worden optimaal verzorgd. Ze letten bij de kweek niet alleen op groei maar ook op smaak. Hun vissen smaken dus gegarandeerd altijd lekker.
Lokaal en vers, optimaal te beleven: ze kweken in Nederland, er worden dus weinig foodmiles gemaakt. Daarnaast ontvangen ze graag bezoekers en vinden ze het leuk om online of in het echt met je te praten over vis. Ze zijn erg trots dat ze in gesprek zijn over samenwerking met een papierfabriek; het zorgt ervoor dat ze echt verantwoord kunnen kweken en hun effecten op het milieu heel klein kunnen houden.
Goed voor mens, dier en milieu: Ze gebruiken gegarandeerd geen antibiotica, hormonen of andere schadelijke stoffen. Het voer voor hun vis bevat zo min mogelijk vismeel en ze gaan met proeven snel alternatieven zoeken. Doordat ze gebruik gaan maken van een gesloten kweeksysteem is het effect op het milieu heel klein. Uiteindelijk willen ze voldoen aan de maatlat duurzame aquacultuur (MDA) en Global GAP aquacultuur certificering.
Onderwerpen die spelen in de regio
Onder het genot van een lekkere maaltijd bij vegetarisch restaurant Tsjoe’s in Oosterbeek spraken we over een viertal onderwerpen. Waarbij het uitgangspunt was wat de provinciale Statenfractie en de gemeentelijke fracties voor elkaar kunnen betekenen wat betreft:
- PHS-goederenvervoer
- na de stadsregio
- bedrijventerreinen
- natuurwet Bleeker, EHS
- decentralisatie sociale taken
PHS-goederenvervoer: veiligheid en beteugelen overlast
Er is door een groot aantal afdelingen van GroenLinks een gezamenlijke zienswijze op de ontwerpnotitie Reikwijdte en Detailniveau PHS goederenroutering Oost Nederland ingediend op initiatie van GroenLinks Renkum. Het HoogFrequent Spoor (HFS) gaat zowel over personen als goederenvervoer. Het MER programma Hoog frequent Spoor (HFS) loopt tot 2017. Van 2017 tot 2020 zal de bouw plaatsvinden. De vraag is hoe we gezamenlijk kunnen blijven optrekken. Hoe kunnen we zorgen dat de nadelige effecten aangepakt worden. Het geldt trouwens niet alleen voor de IJssellijn (Elst – Deventer), maar ook voor de Twentelijn (Deventer – Oldenzaal). Naast de goederentreinen is er ook sprake van spoorboekloos treinen dat zijn 12 treinen per traject per uur (6 heen en 6 terug). Daarnaast hebben we ook te maken met het treinverkeer Arnhem – Tiel. Ook wordt het basisspoornet gebruikt voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. De lokale (bewoners)groepen hebben zich verenigd in RONA en deze bezit een grote deskundigheid. De politiek laat het afweten. Er moet lokaal, regionaal en landelijk meer druk uitgeoefend worden. De GroenLinks-fracties van Gelderland en Overijssel zouden aan het verzet meer body moeten geven.
Pijnpunten zijn de veiligheid, de overlast van trillingen en geluid en de ontwikkelingen rond station Elst. GroenLinks is voor goed en frequent personenvervoer per spoor. Ook voor goederenvervoer, maar daarbij willen we geen nieuwe noordtak, maar wel oplossingen voor de overlast die het goederenvervoer over het bestaande spoor heeft. Er moet ook naar alternatieven gekeken worden als vervoer over water beter benutten en het doortrekken (Betuwelijn) van de goederenstromen naar Emmerik.
Het verzoek wordt gedaan of de provincie dit wil oppakken en een werkgroep moet gaan formeren met een afgevaardigde per afdeling.
Na de stadsregio?
De Stadsregio als verlengd lokaal bestuur wordt opgeheven. Wat komt er na de Stadsregio? Komt er een nieuwe gemeenschappelijke regeling zonder de plus? Hoe gaat de provincie mobiliteit overnemen en de al eerder geproduceerde nota’s daarover?
Het OV ligt vast tot 2019. Wat gaan we doen rond de infrastructuur? Hoe gaat het met de regionale huisvestingsverordening en daarbij de woonruimteverdeling? Hoe met de economische aspecten en met bureau Brussel?
De vraag is wat we gezamenlijk willen doen. Welke thema’s zijn dat, bv jeugdzorg?
De overdracht moet nog op de agenda van de Staten komt en daar laten we ons informeren als Statenfractie.
Bedrijventerreinen: duurzame revitalisering
Er zijn vijf bedrijventerreinen in Renkum en alle vijf zijn ze opgenomen in het regionale plan. Norske Skog is er daar een van. De provincie heeft 2 miljoen euro gereserveerd voor de revitalisering van deze bedrijventerreinen. Daar moet de gemeente Renkum ook 2 miljoen euro bijpassen. Bij de invulling over revitalisering wordt er echter niets gedaan op het vlak van duurzaamheid. De wethouder in Renkum die daarover gaat zegt dat duurzaamheid is dat ze bereikbaar zijn en open blijven.
De provincie wil geen nieuwe of uitbreiding van bedrijventerreinen. Er zijn echter geen sancties door de provincie aan verbonden. Als GroenLinks willen we revitalisering van bedrijventerreinen wel stimuleren en ook duurzaam invullen. De provincie onderneemt hier echter niets in. In de regiocontracten was ook een voorstel gedaan om zonnepanelen te plaatsen op publieke gebouwen. Dat is echter niet gehonoreerd in de regiocontracten. Als het over duurzaamheid gaat en de gelden zijn op doet de provincie niets meer. We willen kijken of het revolving fund van de provincie mogelijkheden biedt. Daar zit veel geld in voor projecten die gaan over energietransitie.
Bij GroenLinks Renkum leeft de wens om van het bedrijventerrein Norske Skog een milieu-industrieterrein te maken. Daar kan afvalscheiding en waterzuivering plaatsvinden. Verder kun je gebruik maken van de haven voor watergebonden transport en er is een biomassa-installatie. De Statenfractie geeft aan dat de provincie wel iets wil doen als de gemeente met plannen komt. Als er initiatieven genomen worden daarop in Renkum moet de provincie uitgenodigd worden
Natuurwet Bleeker en EHS: wat ontbreekt er?
Als gevolg van de wurgcontracten van Bleeker zal in Gelderland van de 11.000 hectare voor de natuur slechts de helft gerealiseerd worden. Er wordt een oproep gedaan aan alle fracties om eens kritisch naar de gestripte EHS-kaart van Gelderland te kijken. Gemeenten zijn bij de afspraken die daarover gemaakt zijn tussen de provincie en de natuurmanifestgroepen niet betrokken. Op 23 mei is er een Toogdag hierover. We zitten in een duivels dilemma. Als de helft geschrapt wordt dan moet de andere helft ook daadwerkelijk en goed uitgevoerd worden. Er moet ook gekeken worden naar de gevolgen voor de gebieden, waar de bescherming wegvalt. Dat geldt ook voor de gebieden van Staatsbosbeheer.
Decentralisatie sociale taken: een visie in samenhang
Er wordt ook aandacht gevraagd voor de decentralisatie van de jeugdzorg, AWBZ (najaar) en Wet Werken naar Vermogen (voor de zomer). Hoe zal de procesgang plaatsvinden? Er zou een samenhangend beleid moeten komen met alle gemeenten gezamenlijk. Een gezamenlijke visie moet datgene zijn dat de gemeenten bindt en niet alleen de logistiek en aanbesteding. Er zal overlegd worden om te komen tot een conferentie over de decentralisaties.